Toko Online terpercaya www.iloveblue.net

Toko Online terpercaya www.iloveblue.net
Toko Online terpercaya www.iloveblue.net

Wednesday 23 September 2009

Laran Gumi

Guminé kasengguh sampun wayah, tawah-tawah sinah. Jaman kali (kaliyuga) kocap mangkin. Akéh mala lan kalané. Kala-kali pada nyinahang raga. Panes bara, toya kenyat, tanah belah, sengaran gumi kajengkepin laran i manusa tan pegatan. Sabeh durung tedun rauh mangkin, ring sawah para petaniné kirangan toya. Para petaniné magadang magarangin toya sané alit ring tlabahé. Dipolihé toya, mrana sané nimpalin, nénten mupu padi. Sakit i raga sareng sami.

Penyakité mangkin taler tawah-tawah. Wénten penyakit sané nibénin beburon mangkin sampun nglahlah ring manusané. Flu burung, punika penyakit sané akéh kasumangsayain mangkin. Grubug ayam, bébék, miwah ubuhan sané makampid mangkin akéh ngwetuang wicara sané ngreresin kayun.

Sareng sami i raga mangkin patut éling lan waspasa ring makasami penyakit sané prasida nibénin. Ila pisan pinyungkan sané wénten mangkin. Ila-ila, sampunang élah, taler i raga manusa ring beburon sané wénten ri pagubungan. Santukan beburon ubuhan sering ngawinang penyakit utawi nularin penyakit ring sang nuénang utawi anak siosan.

Sakit, gering, kala, mala magaburan mangkin. Minab sapunika taler ri kala i raga nganggé kruna-kruna punika.

Kruna kala yéning rerehang ring kamus, akéh madué artos. Kapertama, kala maartos galah, dauh; kala punika. Kaping kalih, kala maartos bikas jelé; teka kalané. Yening bikas jeléné marupa demen mabuk sinah pamuputné kala-né masalin rupa dados pinyunkan, sakit ginjal. Yéning bikas jeléné marupa degag tekén rerama, sinah kala-né pacang ngranayang i rerama sakit ati.

Kaping tiga, kala wantah putran Déwa Siwa; Batara Kala. Puniki kala sané prasida ngawinang pinyungkan. Anak lingsir dumun mingetin alit-alitné mangda nénten luas utawi maplayanan sedek tengai tepet lan sandikala. Kocap sané nglanggar pacang katadah Batara Kala. Yaning sampun katadah pastika keni pinyungkan.

Nénten manusa manten sané katadah kala, bulan taler kacaplok. Puniki artos kaping pat. Kala maartos raksasa; Kala Rau ‘raksasa (ring satua Bali) sané nyaplok bulan (bulan kapangan)’. Kaping lima, kala wantah aran rahina kaping pitu Astawara (Sri, Indra, Guru, Yama, Ludra, Brahma, Kala, Uma).

Kruna kala lan kali maartos pateh, galah, jaman sakadi kali kénkén, kali napi, kali jani, kali sengara ‘jaman uug’, miwah sané siosan. Wénten Déwi Kali sané ring Bali ketah kauningin Déwi Durga, déwi sané prasida ngadakang gering agung, pinyungkan sané banget nglahlahin.

Wénten kruna kéwala, sakéwala sané maartos wantah, wantah amatra. Makekalih kruna punika sering taler kaucap kwala kacutetang dados kala. Saking driki raris wénten kala sané maartos wantah, sakadi kala milu ‘wantah nyarengin’. Kuting grup band (wacén: bén) mangkin wénten mawasta “Punk Kwala Band” (wacén: pang kwala bén), silih tunggil grup band sané sampun kasub ring Bali.

Wénten kruna mala. Mala maartos leteh. Gering agung prasida ngranayang mala ring jagaté. Yéning guminé lateh patut kaparisuda ngilangin kaletehan ring guminé. Mangda sida nemu nirmala, tan paleteh.

Akéh caran krama Baliné ngraosang sakit. Kruna sakit pateh ring gelem, sungkan, gering, lara. Sakit kanggé ring sakit ati, sungkan kaanggé ring sungkan kayun, gering kanggé ring gebug gering, lara kanggé ring lara sula ‘nyakitang basang’.

Sané pinih katakutin punika sakit gede utawi gering agung. Tawah pisan kawentenannyané riantukan sakit puniki sering kaanggé nyumpahin raga. Pang sakit gede, kocap. Mimih dewa, sampunang ja masumpah kadi punika. Guminé mangkin sampun sakit, yéning sami sapunika sapunapi panadin guminé. Napi malih yén wénten sané masumpah: Pang keni Flu Burung! Sampunang.

Sané durung kadabdabin becik inggih punika gering Flu Burung sané sampun katah ngawinang manusané padem ring dura negara. Yéning nenten kawaspadain gering puniki pacanang prasida dados laran gumi ring Bali.

Napi malih rupan Pulau Baliné mirip pisan sakadi ayam, ubuhan sané paling akéha keni Flu Burung. Puniki nyihnayang Flu Burung punika kala sané prasida ngranayang ila lan mala dahat pisan ring Bali. Dadosné, sampunang ila-ila!


sumber: http://imadesudiana.wordpress.com/category/artikel-berbahasa-bali/

No comments:

Post a Comment