Toko Online terpercaya www.iloveblue.net

Toko Online terpercaya www.iloveblue.net
Toko Online terpercaya www.iloveblue.net

Friday 21 January 2011

Lumut-lumut Watu Lumbang (106) : Lunak Kén mako

Ada nak luas ka alasé ngaba lunak akarung. Ia koné lakar ngejuk macan. Kénkén carané ngejuk macan aji lunak? Kéné koné carané. Yén enggang macané, énggalin timpug bungutné aji lunak. Sinah bungut macané nyangket sing bisa buin enggang. Suba lantas kéto, jeg tegul batisné. Bangsungin. Aba mulih.

Péh! Né serius apa macanda?

Ada masih anak luas ka tongos ane tenget-tenget ngaba mako duang krésék. Ia koné lakar ngejuk soroh jin soroh sétan. Kénkén carané ngejuk jin sétan nganggon mako?

Kéné koné carané. Yén tepuk soroh jin sétané nyedodog di malun awaké, énggalin segsegin cunguhné aji mako. Sinah jin sétané lakar mabuk kerjang-kerjing cara lindung uyahin. Mekelo-kelo di subané telah bayun jin sétané kerjang-kerjing, ditu lautang ejuk aba mulih.

Péh! Né serius apa macanda? Sing tawang dija bates serius tekén macandané. Pedidi-pedidi ngadanin. Yén percaya dadi cobaang. Yén sing percaya sing dadi nyacad. Cara janiné nak liu ada téori. Liu ada guru, ulian liu anak makita maguru, pang mani puan bisa dadi guru.

Lunak kén mako madan srana. Masih liu sajan ada soroh srana. Ada srana kéné ada srana kéto. Yén awaké luas sing ngaba srana, sing koné awaké pédé, utawi “percaya diri”. Yén liu ngaba srana, lebihan pédé koné dadiné. Yén lebihan pédé, ungsap lantas awaké tekén sikut awak. Pekak dadonge nuturin, nak sing ada koné kuping ngliwatin tanduk.

Dagang rujak mula sranané lunak. Sing rujak adané yén sing misi lunak. Lunak madan asem. Asem madan amla. Amla silih sinunggil sad-rasa utama ané teka uli di gunung. Kautaman lunak, mara inget dogén teken lunak, jeg suba pesu paesé. Mawinan yén mekita ngundang-ngundang paes, lunak anggon. Jeg ngetel paos anaké.

Kéto masih mako. Mula mako sranané yén mekita énggal nedunang kéné, utawi ngunggahang kéto. Cara di lawasé liu anak ngaé canang misi mako. Cara janiné masih nu liu anak ngaturang canang misi roko.

Panyungsung Tantra cara di satuané uli pidan masih masrana mako. Uli di cunguh kén uli di bungut, makoné isepé nganti macelep rasan makoné ka tengahan awakné. Luung koné rasané. Cara nak bisa nepukin ané sing ngenah. Cara bisa ungsap teken duka-laran awak pedidi. Para yogi mwah anak ané matapa di bongkol Himalayané énggal koné masa siddhi, ulian ngisep mako [chilem]. Sangkané ada raos maguyu-guyu, sambilang ngisep mako orahanga ibané mamuja Shiwa.

Suba lantas kéto kénkén? Pedidi ngadanin. Pedidi nyalanin. Sing ada anak ngongkon. Sing masih ada nak nembahang. Kéwala da ungsap tekén sikut awak. Ané madan sikut awak, upaminé, awaké dadi apa tur awaké dija. Sing ada anak nyalahang yén ada sampi ngemu padang. Yén ada lantas raré ngemu mako, liu anake tandruh. Tandruh artiné tan weruh, tegesné sing nawang. Mula ulian sing nawang, anaké makita nawang. Di suba tawang, lantas kénkén?

Kénkén kadén. Kanggoang uli joh pebalih. Pekak dadonge nuturin, lemahé nu dawa. Mani puan sing tawang kénkén penadianné. Sing dadi ngawag nuturin nak sing metakon. Beneh gelah ajak liu. Di negen pelihé mara masa pedidian. [ibm. dharma palguna]*

saking: BaliPost.co.id

LUMUT-LUMUT WATULUMBANG (103) : BATULUMBANG MISI LUMUT

Wit ceritané kadi puniki. Wénten anak mongpong tanah ngaé semer. Sawatara limang meter sampun dalemné, tepukina ada batu item ageng. Rupané lumbang, di tengahné cekok, cara jukung bunder. Lantas pénekanga batulumbang punika.

Makudang puluh tahun sesampun sumur puput, batulumbang punika kari di tongosné, di samping sumuré. Kadi tAn kerunguang, batulumbang punika ngalénték di tanahé. Sang nuwenang umah lan kulawargané nénten derika keneh i puné samian.

Gelisang satua, tan uningin punapi minab indik lan undukné, magingsir batulumbang punika ka umah anak lanang tukang batu. Batulumbang punika genahanga di natah umahné. Suba lantas kéto, tukang batu punika ningeh munyi di ipiané. “Di ungkur purané ada batu dawa.” Kenten suara di ipiane. Bénjangné i pun nyeliksik di ungkur pura. Yakti wénten batu dawa. Kala punika makleteg atin i pun`. Jering bulun kalongné. Tan bani i pun ngambil batu dawa punika.

Suwé i pun mapineh-pineh jumahné, napi ambil napi tan. Sesampun` tigang rahina mapineh-pineh, wawu mantep keneh i pun` nyilib makta batu punika mulihné. Laut jujukanga batu dawa punika duur batulumbangé, dadi cocok cara batumadeg. I pun nénten ngeh, duk punika nuju rainan kliwon.

Kadi punika wit satua batulumbang masakapan lawan batumadeg. Wénten anak maosang batulumbang punika yoni, batumadeg punika lingga. Wénten nguningan sané lumbang pradhana, sané madeg purusha. Taler wénten nyambatang Nini lawan Kaki, bumi lawan langit, awak lawan urip. Akéh malih wacanan anak`. Nanging boya nika untengné mangkin. Sakéwanten indik lumut-lumut.

Huwusan masan sabeh makembengan toyan ujané di cekokan batulumbangé. Punapi minab, toyan sabehé tetep makembengan drika tan kirang-kirang yadyastun masan panes. Raris mentik lumut-lumut drika. Ngancan dina ngancan liu, nebel-nebelang, nganti bek batulumbang madaging lumut-lumut. Nanging tan wénten lumut-lumut mentik ring batumadegé. Minab panes di tengahan batumadeg punika, mawinan yén wénten carang entik-entikan ngungkulin, layu carange punika, dauné aas sekadi puun. Minab tis watulumbang punika, mawinan ri sampuné bek madaging lumut, taler mentik pakis. Kerubunga tekén kupu-kupu warna-warni.

Kocap malih tukang batuné punika ngipi. Napi minab daging i piané, benjang semengné prajani i pun nelokin batulumbangé punika. Wawu raris i pun ngeh. Lumut-lumut sané mentik di batulumbang punika metu saking patemuan tis lawan panes. Yén bes tis, sing ada lumut-lumut mentik. Yen bes panes masih sing ada lumut-lumut. Yen pas tis ajak panesé, mentik lumut-lumut, mentik pakis, teka kupu-kupi, teka balang.

Ngeh taler ipun, béda cecirén pengrawuh kupu-kupu lawan balang. Sané siki cecirén becik, sané sikian ceciren kaon. Kéwala makadadua pada-pada teka ngojog yén ada anak ngelarang yadnya. Kénkén koné ané madan yadnyan Batulumbang lawan batumadeg, sawiréh uli pidan nganti jani makakalih wantah meneng, yakti-yakti batu ?

Indik punika tukang batuné durung ngeh! I pun wawu bisa wantah ngomongang lumut-lumut watulumbang. Kadi kendang beliq Sasaké, suaran` ageng di tengahné puyung. Suara medal saking kulit kendangé. Ngancan tuh kulité punika, ngancan becik suarané. Kéwala yén lumut-lumut punika nganti tuh, aas i pun laut mati. Batulumbangé suwung kadi sétra linggih Bathari Durga. [ibm. dharma palguna]

saking: BaliPost.co.id

Lumut-lumut Watulumbang (102) : Wates

Wates lemah ajak peteng madan sandhyakala. Wates peteng ajak semeng madan prabhata. Wates nusa ajak segara madan pesisir. Ada wates pekarangan, wates capcapan, wates désa. Ada masih wates ané sing ngenah, wates luh lawan muani, wates suka lawan duka, wates kedék ajak ngeling, wates inget ajak ungsap, wates enten ajak pules, wates neraka lawan suargan.

Ngudiang nakonang wates?

Ngudiang sing! Mula di watesé koné tongos patemuan napi sané kawatesin. Lemah ajak peteng matemu di sandhyakalané. Ungsap ajak inget matemu di watesné. Jagra lawan turu masih matemu ditu di watesné.

Patemuan nika patuh cara campuhan. Yén nirgamayang tukad, yéh-lemah ajak yéh-petengé macampuh di gerémbéngan sandhyakala. Gerémbéngan ento air-terjun. Para ahline ngorahang ditu di air terjuné ada sumber tenaga listrik. Ulian campuhan di gerembéngané, api bisa ngendih. Dadi lampu. Dadi galang.

Mula saja kéto. Saha bukti, yén suba nyaluk sandhyakala pada ngendih apine, inggih punika lampu jumahan suang-suang. Apa buin sandhyakala kajeng kliwon enyitan, magésoan anaké ngenyit lampu. Apang galang petengé. Apang ngenah apa ané sukeh tepuk di petengé. Mula di petengé anaké ngaé galang. Mula di petengé tongos luung ngintip galang.

Ento krana, di satuané baosanga alemah makeloné anaké ngantosang peteng. Yén suba teka petengé, ten pati anake ngantosang lemah. Sawiréh di petengé akéhan anaké pules. Ulian pules sing inget apa-apa. Apabuin inget ngantosang lemah.

Satua mula bek misi munyi mekulit. Yen sing mula demen ningehang satua, pasti pengeng terase. Satua lantas kutang. Sing kanggo. Ngorahang lakar ngalih sarin tattwa. Men, dija lakar nepukin tattwa sing nawang sattwa.

Gumi jaman Kali mula liu logika mabading. Yén orahin ia bengkung. Kekeh cara besi. Yén sing orahin, ia cucud metakon. Ento madan wates panampen. Di wates panampen anaké ngerti, masih di wates panampen anaké salah-tampi, utawi sing ngerti apa-apa. Ento orahanga wates tutur (‘sadar’) lawan idep olih lingsir-lingsiré lawas. Tutur punika nampi, idep punika ngerti. Idep punika metakon, tutur punika ngresepang.

Ento mara wates lemah ajak peteng, suba dawa melémod raosé. Liu enu wates-wates ané sedeng telektekang. Sedeng pineh-pinehin. Apang saja-saja ngenah apa ané saru. Apang sing kadung biasa ngomongang ané sing tawang. Ngamargiang apa ané sing seken taén jalanin. Yén awaké paling pedidian dong sing kénkén. Yén guminé bareng paling, kal kénkénang.

Dija wates mémé ajak bapa di awaké? Ento melah yén tawang. Apang sing sabilang nyakupang tangan di ajeng palinggihé, ngucap Bapa Akasa Ibu Pertiwi. Pamuputné HP memunyi. Tanahé telah maadep. Akasané cemer, bek misi pepineh tidong-tidong.

Apa ané pesu uli di tanahé kone madan gandha, utawi bo. Apa ané tedun saking akasa koné marupa amerta. Ané teka uli betén macelep di song cunguhé. Apa ané ngetél uli ba duur macelep uli di muncuk layahé. Wates ajak petemuan patuh koné.

Saja kén sing saja, di palaksanané ngalih bukti. ibm. dharma palguna

saking: BaliPOst.co.id

Lumut-lumut Watulumbang (101) : Brahmana Guna

Brahmana guna inggih punika brahmana sangkaning guna ri awak. Brahmana wangsa inggih punika brahmana sangkaning kewangsan awak. Brahmana diksa inggih punika awak dadi brahmana sangkaning polih upacara padiksan. Minab wénten malih ketékan brahmana siosan. Nanging asapunika, tetiga brahmana sané kawuwus punika, sampun cukupan anggén bantang raos driki

Brahmana punika kocap kadi Brahma: jnana, surya, agni, teja, galang, panes, pagesengan mala muwang kaletuhan manah, wiweka, saraswati, shastra, aksara, rahasya (alus), miwah salanturnyané. Sira madué ceciren kadi punika, kadi pawayangan Brahma ri sakala jagat. Nika sang brahmana, kocap.

Kasujatiané, kabrahmanan punika boya tios ring guna ri awak. Guna punika yén ring bahasa Indonésia kirang langkung pateh kadi “kualitas-diri”. Guna ri awak punika yukti lintang alus kawéntenané, karuruh ring citta, buddhi, lan manah. Nanging asapunika, guna ri awak prasida kauningin saking pawetuané marupa gina, utawi geginan.

Wénten brahmana guna. Wénten brahmana gina, utawi geginan brahmana. Geginan brahmana ten doh saking cecirén Brahma sané kawuwus ring ajeng, sakadi jnana, surya, agni, saraswati, shastra, muwah salanturipun. Pawatekané panes. Pangawakne téja.

Geginan dong dadi nempa-nempa cara Brahma. Yén taksu sing dadi gae-gae. Yén ada geginan sing mataksu, sinah ento ciri geginan sing malakar aji gegunan. Yén sing tawang guna di awaké, sukeh milih geginan. Apabuin ngorahan apa ané madan swadharma. Wiréh swadharma punika panunggalan guna lawan gina.

Brahmana guna ten sida kapolihang sangkaning diksa. Nénten taler jagi “otomatis” kaduénang sangkaning kawangsan. Punika taler, durung janten sangkaning teleb mlajahang awak indik agama, unduk upacara.

Sangkaning napi brahmana guna punika? Yén di satuané, ada baos dum-duman paran. Anaké lekad ngelah ojog-ojogan suang-suang. Ada ané ngojog dini jumah si anuné, ada ané ngojog ditu di umah si anu ané lénan. Dadi panak si anu. Dadi cucun si anu. Dum-duman paran koné sing dadi pilih. Wiréh ento koné dum-duman sangkaning sisan-sisan karma, inggih punika karman ané lekad tekén karman ané ngalekadang.

Kéto masih yén ada dum-duman paran, ada koné dum-duman guna. Palekadané suba ngaba guna suang-suang. Guna punika kocap sing dadi tagih, sing dadi waliang. Sing dadi warisang, sing dadi picayang. Ento koné bekel pokok. Yén guna punika kawerdiang ri kala idup, dadi gunawerdi utawi werdiguna. Yén guna punika nénten kawerdiang, guna punika nénten mentik, nénten mabunga, nénten mabuah. Sakéwanten guna punika nenten mati utawi ilang.

Werdi ten werdi, guna neket di awak. Sakadi busanan atma suang-suang. Punika mawinan guna brahmana, utawi brahmana guna, ten kepolihang sangkaning diksa.

Punika akidik bebaosan indik brahmana guna ri awak. Unteng baosé boya unduk kabrahmanaan, sakéwanten indik guna ri awak. Kabrahmanaan punika saru. Guna ri awak punika ketara. Baosanga, kadi nekepin andus. Kénkénang nekepin andus aji wastra putih-kuning ané malakar aji benang gegaén pabrik? ibm. dharma palguna

saking: BaliPost.co.id

Lumut-Lumut Watu Lumbang (99) : Gegéndong

Awaké cara gegéndong élit. Negak di arepan palinggihé nunas kéné nunas kéto. Ngajum-ngajum betara. Nguningan kéto, ngaturang kéné. Pamuputné nagih apang kéné apang kéto. Buin misi matantang ajak betara, yén tiang suba keto, tiang lakar ngaturang kéné.

Liu patuh awaké tekén gegéndong. Yén gegéndongé teka ngidih-ngdih memasan, awaké nunas-nunas masih memasan. Yén suba masané kéweh, énggal-énggal kema-mai maturan. Masila matimpuh di ajeng palinggih. Sebeng bakti-subakti, ngorahang awak parek ring betara, pamuputné masih patuh: nunas tekén ngidih. Kéto koné yén orahang patuh.

Kéwala yén orahang béda, liu masih bédané. Bajun awaké masemprot parfum nusuk cunguh. Bajun gegéndonge dekil. Peluh ajak abuné neket dadi besik. Payasan awake pagelantung, kalung, bungkung, anting-anting, jam, dompet, HP dadua, kartu ATM, kartu kridit, sabuk misi jimat, apa kadén buin. Payasan gegéndongé, tengkuluk, keranjang, karung, takilan. Pinunas awaké macem-macem. Apang panaké maan masekolah di sekolah favorit. Apang kayang niki malih naik pangkat. Pangidih gegéndonge baas, pipis, baju. Kéto bédané.

Yén gegéndongé sing bang ngidih, ia ngadésem, ngamigmig, munyiné jelé-jelé. Yén pinunas awaké sing kalugra, sing bani awaké ngorahang betara demit, betara mailon-ilonan, betara tidak adil. “Napi minab kirang acin-acin titiang," kéto awaké ngomong padidi sambilang ngelekang paos.

Yén gegéndong orahanga ngidih-ngidih. Awaké nunas-nunas. Yén gegéndongé ngidih teken anak ané ngelah, awaké nunas ring betara. Yén gegéndongé ngurup-urup aji bawang aji uyah, awaké aji canang aji bayuhan. Yén misi keneh gegéndongé ia megedi. Yén misi keneh awaké, buin tangkil nawur sesangi.

Yén orahang patuh ya patuh. Yén orahang béda ya béda. Pang sing dadi rebat, luungan padidi-padidi ngadanin. Padidi-padidi ngrasanin. Yén masa patuh cara gegéndong, tur lung rasané buka kéto, lautang nunas-nunas. Ento nak urusan pribadi koné adané. Sing ada anak ngongkon. Sing masih ada anak nembahang. Cara munyi janiné, ento koné madan hak asasi para bakta. Yén ada padharmawacana di TV némbahang umaté nunas-nunas, ento mirib padhaarmawacana melanggar HAM. Pungkuran dados tuntut ring ajeng Betara Yama, sagét awaké malunan mulih ka tanah wayah.

Awaké idup mula koné sangkaning ngidih. Mula sangkaning nunas. Ngidih tekén mémé, bapa, bli, adi, timpal, braya. Nunas ring Dang Guru, nunas ring ibu pertiwi, nunas ring Sang Kawenang. Sakéwala ngidih tekén ngidih-ngidih dong sing patuh. Nunas tekén nunas-nunas nénten pateh. Yén ada tradisi ngidih-ngidih dini utawi ditu, ento lén buin ucap tattwané.

Ring sastra Baliné, wénten tetenger kadi puniki. Apa ané bakat idih, ingetang. Apa ané bakat pakidihang, ungsapang. Kéto ucap sastra indik ngidih lan makidihang. Suksmané, sing dadi ungsap uli dija tékan amertané, wiréh ento ané ngaé uripé tekek. Sing dadi inget apa ané bakat pakidihang, wiréh ento ané ngaranayang uripé mategul.

Suba lantas kéto, kénkén? Yén dadi ban, awaké padidi idihin. Seken-seken idihin. ibm. dharma palguna

saking: BaliPost.co.id

Lumut-lumut Watu Lumbang (98) : Munuh

Ané sugih manyi, ané lacur munuh. Nuduk aas-aasan padi di uma suud anaké manyi madan munuh. Seka besik aas-aasan padiné duduk. Punduhang di bakulé. Nyaluk sandhikala aba mulih. Jemuh melahang. Intuk dadi baas. Lebengang dadi nasi. Laut daar dadi amerta. Nyambung hidup. Kéto yén lacur kéwala bani tuyuh. Masih maan ané madan amerta. Kéwala yén lacur sing bani tuyuh, ento koné madan lacur mawali lacur.

Jani suba sing ada anak manyi. Cariké nyupit-nyupitang. Dija jani lakun munuh. Lacuré sing pegat-pegat. Basangé layah sing suud-suud. Kenehé nyapnyap. Kénkén lakar idupé buin mani buin puan. Kéto sesambat anaké sané ten madué padi.

Sing kéné sing kéto, jalan munuh aas-aasan kruna. Jalan nuduk aas-aasan lengkara. Ditu di cariké sastrané, anaké sané wikan sabilang wai sabilang peteng koné manyi. Sing saget nyén ditu ada aas-aasan padi aksara. Kanggoang nguntul sambilang nuduk sakabesik. Punduhan aas-aasan aksarané di pundukan kenehé. Celepang ka keranjang buddhiné. Aba mulih ka umah wayahé. Nyén nawang saget ulian munuh di carik anaké wikan, déwéké maan trétésan amerta. Anggon ngetisang sirahé ané buka belah uliah pengeng.

Dija tongos carik sastran anak wikané? Béh! Kénkénang lakar munuh aksara, yén sing tawang dija tongos carik sastran para wikané. Apabuin tongos carikné, genah sang para wikané dogén tusing tawang. Kema-mai nakonang umah para wikané, sing taén tepuk dija kadén. Apa ulian déwéké bas belog sing nawang kangin kauh, nganti paling supermarket kadén pasraman.

Apa ulian déwéké bas campah sing nawang luan tebén, nganti iklan kadén dharmawancana. Apa ulian déwéké buta sing nepukin kasujatian, tanah urug kadén gunung. Apa saja ulian kéto, apa ulian para wikané mula sing ngelah umah? Apa ulian para wikané cara guak putih, ngancan makelo ngancan medik-medikang?

Sing kéné sing kéto, kanggoang jadi nempa-nempa cara Pedanda Madé, cara Pedanda Gedé, cara Pedanda Nyoman. Koné sing ngelah karang carik, sing ada guru nyak ngakuin murid, pustaka-hati awaké padidi kebit-kebitang. Yén ada nepukin munyi wayah sing kena ban ngresepang, kanggoang plototin dogén. Nganti makunang-kunang matané. Nganti pesu yéh peninggalané. Nganti endag suryané semengan. Depang suba déwéké cara bukal, kalong, lelewah. Peteng-peteng ngalih amah-amahan keneh, nganti sing maan pules. Lemah-lemah mara medem, ngorahang ngalih galang di galengé.

Yén saget nepukin aas-aasan aksara di lepitan sastrané, laut adungan di paukudan awaké. Yén saget cocok ané ada di sisi ajak ané ada di tengah, laut pasang-pasangan. Cara arja satu, déwéké dadi pragina, déwéké dadi panabuh, déwéké dadi penonton. Sambilang ngigel, lawatané padidi tolih.

Yén ada cicing ngongkong utawi kraung-kraung, depang suba. Depin runguanga. Mirib ada bhutakala liwat. Yén ada kedis Keas mamunyi “chaaak…chaaak…chaak” duur umahé, depin dingehanga. Mirib ada léak liwat. Depin data-data runguanga. Yén nganti buung déwéké munuh, sinah lacuré sing pegat-pegat. Lacur mawali lacur.

Béh, suba mentik padiné, suba makiré manyi, sagét ada mrana. Mrana apa kadén, uli dija kadén. Buung ngelah padi. Payu buin munuh. Yén munuh mula nguntul. Yén munuh nuléngék, sinah sing maan apa-apa. ibm. dharma palguna

saking: BaliPOst.co.id

Lumut-lumut Watulumbang (97) : Jurang Idep

Idep kocap kadi gunung. Yén idep sakti, kadi di muncuk gunung. Ambuné katon anglayang-layang éndép. Kadi aluh baan nyujuh. Kéwala sing neked limané ditu.

Yén mekita ngalap ambun, kénkén baan medaya. Yadiastun ngelah jan malakar aji sabda-bayu-idep, dija lakar selélégang jané ento? Di muncuk bukit sing ada apa, kéwala suwung. Yadiastun ngelah benang warna telu, Brahma-Wishnu-Ishwara, kénkénang negul ambun? Sing kéné sing kéto, ancrog-ancrogang awaké. Sagét aget, dong bakat usud ambuné. Yén lacur, ulung di jurang` dalem.

Sastrané maosang, ring pantara ning Idep lawan Tutur wénten jurang dalem. Jurang dalem punika kaucap mawasta jurang idep. Tutur punika sané kanirgamayang ambun. Tutur mateges inget, ngeh, utawi sadar ring bahasa Indonésia.

Di jurang idep tongos anaka liu labuh. Yén suba labuh, mebading guminé tepuk. Ané galang dadi peteng. Ané inget dadi ungsap. Ané dueg dadi belog. Ané suci dadi leteh. Ané metaksu dadi campah. Sabda puyung, Bayu inguh, Idep baat. Bhutakala kadén déwa.

Yén ulung di jurang idepé, lantas kénkén? Buin nyumu mongkod gunung. Di subané neked di muncuk, buin ancrog-ancrogang awaké yén mekita ngalap ambun. Yén saget pelih baan maancrogan, tur buin ulung ka jurang idepé, buin nyumu menék gunung.

Wiréh di dasar jurang awaké ulung, di dasar jurangé awaké buin mejujuk. Patuh cara satuan Sisipuse (satua saking Yunani). Kocap I Sisipus ngaba batu gedé kadi perahu ka muncuk bukit. Ulian teleb, neked ipun di muncuk bukité ané cupit. Mawinan cupit, ngeluluk batu ageng punika malih ka dasar bukit. Buin ipun nyumu ngaba batu punika ka muncuk bukit. Sampun di muncuk, malih ngeluluk batu punika ka dasar.

Kadi punika kocap terus-terusan. Menék tuun sing suud-suud, nganti ipun tua. Boya ipun belog. Boya sangkaning otak ipuné mereng. I Sisipus kocap keni sapa (‘kutukan’). Satuwuh idupné ipun ten polih amerta. Amerta punika sané kaucap antasapa, inggih punika srana nyupat sapa.

Sangkaning teleb, bisa awaké neked di muncuk bukit-idepé. Sangkaning ten waspada, labuh di jurang idepé. Mula saja idep. Sing lénan teken idep, ané ngeranayang neked di muncuk, utawi neked di dasar jurang.

“Sabda ening yén bayu jati ening. Bayu ening, yen idep jati ening. Idep ening sangkaning tuturé manon!”

Wénten teori kadi punika ring lepitan lempir sastra Baliné. Daging teori punika kadi undag-undagan tumpang telu. Munggah apisan, rawuh kocap ring sabda jati ening. Munggah ping kalih, rawuh ring bayu jati ening. Munggah ping tiga, idepé jati ening. Sampun mawasta di puncak. Ten malih wénten undagan. Santukan undagané wantah tumpang telu. Punapi carané ngeliwatin jurang mangda rauh ring tutur manon?

Napi Tutur Manon punika? Sira sane ngeh (matutur), nika sané nyingakin (manon). Upamin ipun: “matutur ikang Atma ri jatinya”. Teges lengkara punika, inget Atma ring kasujatiané. Atma sané sampun ngeh ring jatitattwané, sané kaucap Sang Hyang Manon. Ida sané kanirgamayang kadi anglayang-layang duur muncuk bukité.

Kocap boya sangkaning ngancrog-ngancrogang awak di muncuk gunungé pacang manggihin Tutur Manon, sakéwanten yén mewali tedun saking muncuk. Di bongkol gunungé maumah, dadi cara anak biasa. ibm. dharma palguna

saking: BaliPost.co.id

Lumut-lumut Watu Lumbang (95) : Gaé Gedé Gumi Cenik

Apa ané baatan tekén gumi? Kénten munyin cimpedan saking satua Maha Bharatané. Yén wénten anak matakon kadi punika ring titiang, ten titiang uning pasautné. Napi malih sané baatan tekén gumi, gumi siki puniki kémanten titiang ten uning kudang ton baatné.
Yén wantah pesaut kadi sané kasurat ring buku, uning titiang dagingné. Dharmawangsa nyawis pitakéné punika, kocap mémé sané baatan tekén gumi. Panyawis idané kapatutang olih Sang Wenang, mawinan ida lulus “cum laude”. Yén upami mangkin wénten padharma-wacana mesuang cecimpedan, napi sané agengan saking gumi, purun titiang nyawis. Sané agengan saking gumi inggih punika upacara.
Iwang utawi patut penyawis titiangé, ten malih nyandang baosang, santukan niki cecimpedan. Yadiastun asapunika, purun titiang maritatas napi mawinan upacara uningang titiang agengan saking gumi.
Gumi Bali puniki sujatine ageng. Sakéwanten upacara sané kagelarang ring Bali sadina-dina agengan saking gumi Baliné. Napi mawinan asapunika?
Yén gumi Baliné wantah madué busung upami ayuta katih, upacarané merluang busung kalih yuta katih. Yén punyan-punyan biu ané mentik di gumi Bali upami mesuang biu satus tali ijas adina, upacarané merluang satak tali ijas. Yén sekancan punyan nyuh ané mentik di gumi Bali upami mabuah limang atus tali bungkul, upacarané merluang ayuta bungkul.
Samian sampun uning, ten sanggup punyan-punyanan sané idup ring gumi Baliné ngamedalang kalih yuta busung, satak tali ijas biu, lan limang atus tali nyuh adina. Nika wawu indik busung, biu lan kelapa. Durung indik sané tiosan kadi ayam, bebek, taluh, bunga, semat, landak, klesih, muah sané siosan, muah salanturipun, muah sajangkepnyané.
Saking indik busung, biu, kelapa kémanten sampun sinah daging gumi Baliné alitan saking daging upacara sané kategen olih guminé. Yén kapineh-pineh, yakti baat sajan tetegenan gumi Baliné mangkinan. Pakantenané gumi Baliné kadi nyenik-nyenikang, nyupit-nyupitang, upacarané kanten ngageng-ngagengan.
Cecimpedan ring ajeng taler pateh kadi cecimpedan: apa ané gedénan tekén awak? Pasautné: keneh! Awak ngelah satus, kenehé siu. Boya iwang boya patut, nanging tetegenané baat. Mekelo-kelo awaké bungkut. Terasé belah. Cara perahu lebihan muatan, sinah lakar nyilem.
Apa ané dadi anggon nambakin keneh? Pakéwéh idupé uli lawas nganti jani mula ulian keneh. Mawinan leluhur-leluhur manusané ri lawas ning lawas ngardi agama, apang ada anggon jalaran nambakin keneh. Silih sinunggil tetujon agamané, apang guminé sing baat negen keneh i manusa ané mula momo, bangga, belog-ajum, major-joran, ngaku-ngaku, paling kéné, paling kéto. Yén ulian agaman i manusa guminé dadi baat, sinah suba ada ané sing beneh di pelaksana agamané. Yén gumi ibu-pertiwiné nganti ngeling, sing buin makelo jlemané lakar gelar-gelur, wiréh sing ada buin ané nyidang nyanggra baat lan gedé kenehné.
Yen di sastrané ada cecimpedan: apa baatan tekén gumi. Di Bali ada cecimpedan baru, apa ané maatin gumi. ibm. dharma palguna

saking: BaliPOst.co.id

Lumut-lumut Watu Lumbang (92) : Sanggama Rahasya

Déwi Gayatri masanggama sareng Sadashiwa. Utawi, Sadashiwa masanggama sareng Déwi Gayatri. Kadi punika kocap unteng daging pawarah Kundalininé. Déwi Gayatri pinaka pradhana, ida ring sor. Sadashiwa pinaka purusha, ida ring luhur. Saking pasanggaman rahasya punika medal amerta.

Ring dija genah ida makakalih masanggama rahasya?

Wénten pawarah kadi puniki. Déwi Gayatri satya nyantos ring bongkol. Alon-alon Sadashiwa turun sumungsang saking genah ida ring luhuring sirah. Ri sampuné Sadashiwa rawuh ring genah pamereman Déwi Gayatri, sang makakalih raris adumuka ring tengahing ati. Tungtung matemu tuntung, sakadi ngatepang raga. Sesampuné matemu tungtung Sadashiwa kelawan tungtung Déwi Gayatri, raris sang makakalih matumpuk-tumpuk ring tumpukaning ati. Raris medal amerta. Mawasta amerta Kundalini sané ngaranayang dirghayusa, siddhi, lan suddha.

Napi unteng pralambange punika? Silih sinunggil untengnyané: purusha ngojog pradhana. Utawi lanang ngojog istri.

Wénten taler pawarah siosan, kadi puniki. Sadashiwa nyantosang ring luhuring meru. Déwi Gayatri metangi saking merem idané sané makakeb ring bongkol meru. Ri sampuné Déwi Gayatri madingang raga, saking makakeb dados nungkayak, raris ida mataki-taki. Saking bongkol meru ida munggah alon-alon kadi mongkod meru menék-menékang ngantos ka muncuk. Ring muncuk méru sané marawat-rawat kasaputin awan, drika ida matemu sareng sadampatin ida. Raris makakalih masanggama ring luhur ing méru. Ngantos medal amerta. Kawastanin taler amerta Kundalini.

Napi unteng pralambangé punika? Silih sinunggil untengnyané: pradhana ngojog purusha. Utawi istri ngojog lanang.

Wénten malih pawarah siosan, kadi puniki. Saking genah idané ring luhuring sirah, Sadashiwa turun ka tuntunging irung (ghrana). Saking genah idané ring bongkol, Déwi Gayatri mungguh ka tungtung ing lidah (jihwa). Drika raris sang makakalih matemu rasa. Tungging ing irung matemu sareng tungtung ing lidah. Saking telenging irung raris medal amerta mahautama. Amertané punika ngetél ring muncuk lidah, raris turun aon-alon ngantos ring bongkol.

Napi unteng pralambangé punika? Silih sinunggil untengnyané: purusha lan pradhana ngojog wates suang-suang. Genah wates kapurushan ring tungtunging irung. Genah wates kapradhanan ring tungtunging lidah.

Kadi punika kocap wacakan pasanggaman Sadashiwa lawan Gayatri manut pawarah Kundalini: masanggama ring ati, masanggama ring luhur ring sirah, masanggama ring patemuan ing irung lawan lidah.

Napi kasujatian sanggama punika? Sanggama boya tios wantah nyanggamayang, utawi masangyogan, utawi ngantenang, utawi ngatepang, utawi nunggalang. Boya sanggama punika pinaka unteng, sakéwanten amerta sané medal. Punika pinaka tetujon.

Yén ten medal amerta, durung mawasta sanggama, yadiastun sampun adumuka ping satak solas satus kutus, meimbuh setiman sasur nem bangsit domas telung benang. Rahasya teges ipun alus kalintang alus. ibm. dharma palguna

saking: BaliPOst.co.id

Lumut-lumut Watulumbang (89) : Layah

Yén ada anak ngomong, layahné sing nengil-nengil. Yén ada anak madaar, layahné masih sing nengil-nengil. Ulian layah sing nengil-nengil, orahanga ngomong ajak madaar ento patuh. Orahanga layahé idup. Yén layahé nengil, orahanga layahé pules. Yén suba bisa mulesang layah mara koné lakar tawang kesejatian apa madan madaar lan kasejatian apa madan ngomong.

Sukeh sajan koné mulesang layah. Ada anak mapuasa sing madaar sing nginum-inuman apang nengil koné layahné. Kéto masih ada anak mamona brata, sing ngomong-gomong apang ngoyong koné layahné. Kéwala yén ri kala ngelekang paos, utawi ri kala makecuh, maklisikan layahné. Yén ia geleh utawi ipit di pedemané, masih layahné kerjang-kerjing cara lindung uyahin. Mawinan upawasa tekan mona imbuhina aji brata jagra. Tetujoné, apang sing pules awaké, apang sing bangun layahé.

Kéto sukehné muruk mulesang layah. Yén sing bisa tur sing biasa mabrata kéné utawi mabrata kéto, kanggoang depin bareng ngawag-ngawag mulesang layah. Apang sing kena upadrawa saking Sang sané melinggih ring bongkol, ring tengah, ring tuntung ing layah. Apang sing nyanan cara Kumbhakarna. Kenehné ngorahang kéné, pemesuné keto, ulian layahné plintira olih Déwi Saraswati.

Kanggoang pepolosan. Pabedikin ngomong ané tidong-tidong. Kuangin madaar sarwa ané ngelengehin. Jani suba liu koné anak mabuk ulian lebihan brata. Ulian magirang-girangan nempa kéné muruk kéto. Pepinehé pineh-pinehin.

Liunan anaké madaar ulian basangné layah. Kéto masih anaké ané terus ngomong ulian papinehné ané layah. Ri kala madahar, nasi ané ada di sisi celepanga ka tengahan basangé. Ri kala ngomong, isin keneh ané ada di tengah pesuanga ka sisi. Nyelepang ajak mesuang kéto bédané madaar tekén ngomong. Yadiastun béda, maka dadua pada-pada masenjata layah.

Ada anak demen ngomong sambilanga madaar. Madaar sambilanga ngomong. Kéwala sejatiné yén sedengan magelekan, sing nyidang layahné mesuang munyi. Kéto masih ri kala sedeng mesuang munyi, sing bisa layahné magelekan.

Pesu mulih, ka tengah ka sisi, kéto koné silih sinunggal kautaman layahé. Di buku pelajahan agamané di sekolahan, layah masuk ketékan indriya. Adanina jihwendriya. Tuturanga masih di buku agamané, layah ento koné indriya aéng tur berbahaya.

Yén telektekang mula saja layahé serem. Yén layahé pesu uli di guan bunguté, utawi nyelép, gobané mirib cara ular kobra. Yén ngetél paosné, mirib masih cara upas naga misi racun.

Yén di gambar-gambar rajahané, liunan layahé nyelép tur dawa-dawa. Apabuin layah rangda, ngelénténg nganti ka pungsed dawané. Cara nak lakar nyilapin api uli di pungsed.

Yén ada anak sidhhi mantra wakbajra, kapah-kapah koné ia mesuang munyi. Kapah-kapah koné layahné bangun maklisikan. Kéwala yén bangun layahné cepok, jeg cepeng mantrané. Apa ané orahanga, seken-seken mabukti.

Tungkalikane ada kedis Crukcuk Kuning. Bungutne sing taén siep. Layahné sing taén pules. Data-data omonganga. Yen di tuturan satuané, kedis Crukcuk koné ané paling sing bisa mamantra. Yén ia mamantra, empeng koné kuping bhuta kalané. Nganti buung koné bhuta kalané pules. ibm. dharma palguna

saking: BaliPOst.co.id

Lumut-lumut Watulumbang (85) : Pakeh

Apa ané pakeh? Uyah! Uli dija tekan uyahé? Uli pasih. Nguda anaké ka pasih? Malukat! Apa anggon ngelukat? Rasan pakehé! Kénkén mélukat di pakehé? Da ngajeng uyah.

Silih sinunggil soroh pabratan, sané kauningin olih kramané, inggih punika brata ten ngajeng uyah! Suksmané, ten keni rasa asin. Brata punika sakadi pamargi mabading. Apang tawang suksman rasa asiné, depin ngajeng uyah. Nika yukti pamargi mabading.

Apang tawang suksman wacana di layahé, depin ngomong-ngomong. Apang tepuk ané sing tepuk, kidemang matané. Yén majalan nganginang apang nekéd ba dauh, kirigang pajalané. Punika mawinan baosanga brata punika sakadi pamargi mabading.

Mabading alus ipun sungsang. Satondén lekad dadi raré, jlemané mabrata sungsang di basang méméné. Yén makita rahayu pajalané mulih ka tanah wayah, masih mabrata mabading. Ento koné ané sungsang duur ubun-ubuné tuunang.

Cutet atur, yén makita nawang rasa asin, ajeng uyahé. Yén makita nawang kasuksman rasa asiné, depin ngajeng uyah. Kéto koné di satuané. Satua buin satuayang. Sawiréh sing bisa mabrata, kanggoang jani masatua dogén. Nyén nawang, ulian satua saget nyak guminé tepuk mabading.

Napi asin punika?

Nem kocap akéhné wilangan rasa sané utama. Mawinan kawastanin sadrasa. Rasa sané nemnem inggih punika lalah, manis, pait, sepet, masem, lan pakeh utawi asin. Kabaos rasa utama mawinan saking pecampuran rasa sané nemnem punika medal rasa-rasa sané tiosan. Ada rasa kéné. Ada rasa kéto. Sing buin nyidang meték kuda liuné ada rasa di guminé. Kudiang meték yén tondén taén bakat rasanin.

Indik rasa sané nemnem punika, wénten baos para wikané sané sampun amuktyaken pasamudaya ning rasa. Kocap wantah pakeh utawi asine punika rasa sané rauh saking segara. Maka lelima rasa sane tiosan (lalah, manis, pait, sepet, masem) rawuh kocap saking gunung. Dadosne yen kabandingan, siki mebading lelima wilangan rasané punika manut wewidangan Segara Giri.

Rasa ané besik lawan rasa ané lelima. Yén ring satua Mahabharatané minab patuh sakadi Déwi Drupadi lawan Panca Pandawa. Ané lelima punika sakti-sakti. Kéwala yén sing misi ané besik, asin, kirang kesaktian ané lelima punika. Suksmané, yén wénten anak ten ngajeng tasik sawatara a sasih suwéné, dados enduk bayun ipuné. Yén bayuné enduk, pepinehé bareng enduk. Sunaran matané surup.

Cutet dadi enduk bayun ipuné ané dasa akéhné. Yadiastun anaké punika ngajeng sarwa lalah, sarwa manis, sarwa pait, sarwa sepet, sarwa masem, sarwa ulam, mina, sato, paksi, muwah sarwa dukut utawi jangan. Sapunika kocap kawisésan rasa asiné.

Sukeh nuturang rasa yén pada-pada tondén taén ngrasanin. Sukeh masih ngeresepang ucap sastrané, kocap rasa asin punika waluya peragayan Bathari Uma. Uli dija teka pangresepé yén tondén taén mecemplung di segara tasik. Ento mara madan pangresep, tondén ento madan pangrasa.

Bunguté dong lancar ngorahang asin ento Bathari Uma. Yadiastun suba pragat gegelaran brata uyahé kalaksanayang, tondén karoan nepukin lawatan Uma. Yén saja kéto dong aluh sajan nepukin Bathari. Brata ento mara silih sinunggil utsaha. ibm. dharma palguna

saking: BaliPOst.co.id

Lumut-lumut Watulumbang (84) : Ngadu Aduan

Dugasé nu cenik ia demen ngadu jangkrik. Jangkriké paluanga ajak jangkrik. Suba lantas kelih, ia demen ngadu siap. Siapé aduanga ajak siap. Kéto ia ulih cenik nganti kelih, sing suud-suud maplalian. Sangkané ada anak ngorahang, ia nyalanang swadharma bebotoh.

Ada bebotoh ané menang. Liunan bebotoh ané kalah. Ané menang marasa cara nemu swargan di kenehne. Ané kalah cara nepukin awakné macemplung ka neraka. Mula saja swargan ajak nerakané sing joh uli di plaliané. Plalian ngaé rasa kelangen. Di kelangenané tongos anaké ulung. Ditu masih tongos anaké lakar nepukin jalan.

Ento mara plalian ngadu jangkrik tekén ngadu siap. Liu enu plalian soroh adu-aduan. Ada ané demen ngadu kéné. Ada ané demen ngadu kéto. Ada koné “plalian” anak lingsir-lingsir lawasé. Sing ngadu jangkrik. Sing ngadu siap. Kéwala ngadu Ongkara. Lingsir-lingsiré jani liu koné makita maplalian buka kéné.

Ongkara ané ngadeg paluanga ajak Ongkara ané sumungsang. Yan sida matemu muncuk-muncuk Ongkarané, ento baosanga menang. Yén menang, koné lakar moksa. Yén kalah, nyumu koné buin lekad ka guminé. Minab dadi jangkrik aduan. Mirib dadi siap jago. Bisa masih dadi padharma wacana ulung.

Di sastrané liu ada satua unduk plalian adu-aduan. Nyén sing nawang inan bebotohe ané madan Bagus Diarsa. Yén cara raosé jani, Bagus Diarsa sejati preman tajén. Dija ada tajén ditu ada Bagus Diarsa. Dija sing ada Bagus Diarsa, ditu sing ada tajén. Yén Bagus Diarsa tondén teka, pasti tajéné tondén mulai. Yén Bagus Diarsa suba mulih, cecirén tajéné pasti suba suud. Nanging Bagus Diarsa boya bebotoh ngawag-ngawag. Bagus Diarsa ento silih sinunggal bebotoh sané kalugra katemu sareng Bathara Shiwa.

Kéto koné di satua Baliné, indik bebotoh ané matemu sareng Bathara Shiwa. Yén di basa sastrané, “metemu ajak Bathara Shiwa” artiné patuh tekén moksa.

Ayam Bagus Diarsané misi taji lanying. Aduanga muncuk tajiné ento ajak muncuk taji siap musuhné. Atiban-tibanan kéto dogén geginan Bagus Diarsané. Suba makelo dadi bebotoh, mara lantas ia siddha ngatepang muncuk tajin siapné lawan muncuk tajin siap musuhné. Kéto mirib yén satuane pelutin. Muncuk taji punika baosanga pratiwimba muncuk Ongkara.

Ada masih satua lenan. Nyen sing nawang Dewi Indumati, titisan dedari Dyah Harini di satua Sumanasantakane. Indumati moksa ulian sekar Sumanasa ane ulung sumungsang uli di langit. Ditu di selagan susune sekar sungsange ento matemu ajak sekar ane ngadeg. Sekar sumungsange ento baosanga Ongkara Sungsang olih anake. Sekar ane ngadeg kocap Ongkara Ngadeg.

Yén ngadu Ongkara orahang plalian mirib tusing beneh. Ento munyi ngémpélin. Sukeh sajan koné paplajahan ngadu Ongkarané ento. Ada anak wikan maosang, sukehan koné ento tekén ngadu muncuk dui. Koné sukehan tekén ngadu muncuk jaum. Mawinan ring wewidangan sastra Baliné, ento baosanga sastra kalepasan.

Yén ngadu jangkrik utawi ngadu ayam punika plalian ajak liu. Utawi plalian ngajak sekaa. Ngadu Ongkara punika gawé pedidian. Sing dadi barengin. Sing nyidang marengin. Sing dadi dum. Patuh tekén gawé suwung. Di menangé sing masih ada anak nawang. Napi anaké sané moksa, uning ragané moksa? Kénten pitakén mahasiswa Hinduné. ibm. dharma palguna

saking: BaliPOst.co.id

Lumut-lumut Watulumbang (82) : Buron Madiksha

Tawah-tawah dogén raos cainé. Dija ada buron madiksha? Cobak seliksik bumi Baliné uli jaman enteg Bali nganti jaman ajeg Bali, pidan ada guru nabé nikshain soroh buron? Kéto masih seliksik gumi Lomboké uli jaman Pedanda Shakti Wawu Rawuh nganti jani, dija saja ada buron madiksha. Kéto masih di Jawa, di Lampung, di Sulawesi, di tongos-tongos krama Baliné. Sing taén ada indik muah unduk padikshan buron. Yén di India kénkén kadén. Guminé ditu bes linggah. Cobak takonin anaké ané suba pang dua ping telu kema matirthayatra. Apa ditu di gumin Pandawa Korawané ada buron madiksha. Men, lakar nguda cai nakonang indik padikshan soroh buron?

Ampura! Santukan titiang miragi satua Sutasoma pakardin Ida Mpu Tantular. Ring katuturan satuane punika, kocap pamargin Ida Sang Sutasoma kahadang olih gajah ageng sané ngamuk. Gajahé punika raris kakasorang olih Sang Sutasoma. Ri sampuné kasor, inget gajahé punika ring déwékipuné. Raris ipun nunas ajah-ajahan indik kasujatian. Ri sampuné polih pawarah-warah, drika raris ipun madiksha. Punika mawinan titiang nunasang, napi wénten buron madiksha sakadi punika jagat sekalané?

Yéh, men kéto unduké, melehang suba Sutasoma ajak Mpu Tantular takonin. Dini suba sing ada gajah. Ané ada gajah sirkus dogén. Yén gajah sirkusé dikshain dong kedékina tekén guminé. Yén gajah sirkusé mabaju putih kuning, makerucut, matungked, sing nyanan malaib penonton sirkusé. Sing nyanan kadéna gajah lelekasan.

Ampura! Boya wantah gajah kémanten. Ring satuané taler buron naga kacop sareng nunas ajah-ajahan tur ri wekasan kadikshain oleh Sang Sutasoma. Punika mawinan titiang nunasang, punapi pula-pali padikshan soroh buroné punika? Punapi sasana ning wiku buron punika?

Béh! Ento madan satua! Tawang cai artin kruna satua ento? Satua maarti “sat tuara ada”. Satua ento gegaén manusa. Anggoné ngelimurang keneh. Anggoné nuturin anak. Buktiné, dija ada guru nabé nikshain naga. Dija taén ada diksha pariksa lelepi? Sing ada wiku buron di guminé jani. Sing ada sasana buka keto!

Ampura! Taler buron soroh macan. Kocap macan punika nyagrep tur nginum rah Sang Sutasoma. Rah Sang Sutasoma kocap sakadi amerta, ngaranayang ning kenehné Ni Macan. Inget Ni Macan tekén paukudané. Drika raris Ni Macan nunas panugran mangda kadikshain olih Sang Sutasoma. Punika mawinan titiang meled nunasang, napi suksman buron madiksha punika?

Ah! Saja cai jlema bengkung cara Bungkling! Sing ada babad palalintih nuturang guru nabé nikshain soroh buron. Apabuin soroh buron, jlema dogén yén sing “memenuhi syarat” sing dadi madiksha. Kadén cai ngawag-ngawag madiksha ento?

Ampura! Kocap manusia punika pateh sekadi buron utawi pashu. Kocap Hyang Shiwa punika Pashupati utawi rajan buron. Punika mawinan titiang nunasang, napi buron ring satua punika sujatiné jlema sané maraga buron?

Bah! Né mara sajan “pelecehan”. Masak manusa orahang cai patuh tekén buron? Tawang cai manusa ento makhluk utama. Di tengahan manusa ada Atma. Nawang cai Atma? Buron sing ngelah Atma. Sing dadi cai matuhang jlema tekén buron.

Ampura! Yén wénten manusa pateh kadi buron, boya titiang sané matehang.

ibm. dharma palguna

saking: BaliPOst.co.id

Lumut-lumut Watulumbang (81) : Hangsa

Wenten buron mabulu putih. Batis lan cucukné kuning. Pakantenané cara buron suci. Mawasta Hangsa. Ngelangi kambang Hangsané punika duur yéh telagané. Munyiné ngwaassss ngweeesss ngempengang kuping. Yén nambung, baosanga Hangsa punika makeber ngaja kanginang. Mawinan ngaja kanginang, sawiréh ia teka uli kelod kauh. Kaja kangin muang kelod kauh wantah pratiwimba. Suksmané kocap, Hangsane punika mijil saking api mulih ke toya amrta. Kocap!

Lian ring soroh buron, ring sastra Baliné wénten taler aksara sané mawasta aksara Hangsa. Aksara Hangsa punika taler katon kambang duur bija aksarané. Munyin aksara Hangsané punika magriyengan “…ngggg…” sakadi tamulilingan ngisep sari. Sakadi ngejerang akasa. Ngejerang gumi. Ngejerang awak.

Aksara Hangsa inggih punika patumpukaning Nada, Windu, Arddhacandra. Nada punika kocap mijil saking Suwunging Suwung. Rupané kadi guwat matra matra. Saking Nada mijil Windu. Rupané kadi Surya. Saking Windu mijil kocap Arddhacandra. Rupané kadi bulan asibak.

Ring satuane, buron Hangsa punika kocap ubuh-ubuhan Déwi Saraswati. Buron Hangsané kapiara ring telaga sané akéh madaging sekar Padma warna-warni. Wénten sekar Padma sané mekelopak patpat. Wénten sané makelopak nemnem. Wénten adasa, roras, nembelas, kalih. Wénten taler sekar Padma sané makelopak sewu. Derika ring selagan Padma-padmané punika buron Hangsané punika cliak-cliuk masileman. Ri kala masileman, ipun katon sekadi sungsang.

Ring tattwané, aksara Hangsa kocap taler duén Déwi Saraswati. Aksara Hangsané punika kapiara ring taman pustaka sastra. Kocap dumun aksara punika katon ngambang ring luhuring langité. Aksara Hangsané punika turun alon-alon katon sungsang. Raris matinggah duur bija aksarané. Ring bija aksarané punika aksara Hangsané raris ngadeg. Aksara Hangsa punika sané ngawinang bija aksarané idup. Sakadi maurip. Magriyengan. Sakadi molongin langit. Sakadi nuntun Surya. Nuntun Candra.

Kadi punika katuturang ring satua mwah tattwa. Kadi punika sane prasidha karesepang. Kocap makakalih Hangsane punika mewit saking bija mantra “Hang-Ksah”. Makakalih yukti kocap duén Dewi Saraswati.

Anggén napi Déwi Saraswati ngubuh Hangsa?

Yadiastun maraga Bathari, Déwi Saraswati seneng maubuh-ubuhan. Aksara Hangsané punika raris kaaturang ring rabin idané, inggih punika tabik pakulun Bathara Brahma.

Ri kala Bathara Brahma nguncarang mantra stuti stawa majaya-jaya mamuja Sang Hyang Paramashiwa, aksara Hangsa punika kawaliang ka Bathara Paramashiwa. Ida kocap maparagayan Paramahangsa. Ida sané dumun nedunang “panak” Hangsané punika saking langit. Mangkin Hangsa punika kawaliang ring Sang Paramahangsa.

Gunan satua muang tattwa punika, mangda manusané ngiring Déwi Saraswati. Mangda sareng malajah ngubuh Hangsa di paukudané suwang-suwang. Punapi carané ngubuh panak Hangsa di awak? Yén ten uning ngubuh panak Hangsa, rarisang mataken ring Dewi Saraswati. Kocap Ida megenah ring Pustaka Hati. Kebit-kebitang Pustaka Hatin duéné. ibm. dharma palguna

saking: BaliPost.co.id

Lumut-lumut Watulumbang (80) : Sekar Makelopak Siki

Sekar napi sané makelopak wantah asiki? Ten uning titiang, sekar napi punika! Durung naenin titiang manggihin sekar kadi punika. Yén ring satuané, naenin titiang ngwacén. Kocap sané makelopak siki punika mawasta Ékalawé, utawi Ékalawya. “Éka” marti siki. “Lawya” utawi “lawé” mateges kelopak utawi daun. Sakéwanten yén ring satuané punika, boya sekar sané mawasta Ékalawya, nanging soroh manusa, sané masenjata manah utawi panah.

Manusa kadi napi “soroh” Ékalaya punika? Ten lian kirang langkung manusa kadi puniki: ia sakti nanging ten kalugra; ia dueg kéwala sing kanggo; ia bakti-subhakti sakéwanten bhaktinipuné ten katampi; ia parek sakadi parekan nanging sing katerima; di guminé ané ramé ia marasa pedidian.

Ring jagaté wénten kocap para Guru sane kaaturin kewenangan olih parakramané nyelem putihang iwang lawan patut. Ring satuané, guru jagat punika sané matutang Sang Arjuna, tur ngiwangang Ékalawya. Guru ring satua punika merupa Bhagawan Drona. Sangkaning kadalih iwang, punika mawinan kasaktian Ékalawya kabancut. Ilang kasaktian ipuné prajani. Mawali ipun dados manusa tan pasakti. Sang Guru punika matutang Sang Arjuna, mawinan kadadosang “pahlawan”, sané dados menék tuun ring Bhur, Bhwah, Swah Loka.

Yén ring jagat sekala puniki, marupa napi guru sané wenang punika mangkin? Guru punika mangkin sampun nglekas dados “tradisi” sané kari madué kewenangan nyelem-putihang nyén ané dadi muwah nyén ané sing dadi. Dadi kén sing dadi nénten pateh sakadi iwang lawan patut. Dadi kén sing dadi tongosné di pakraman. Iwang lawan patut genahné di tattwa.

Napi mawinan Ékalawya ten kalugra? Wénten mangkin pasaut kadi puniki: santukan ipun éka lawya. Santukan ipun sekadi sekar wantah makelopak siki. Santukan sekar adnyanan ipuné nénten makelopak kalih. Napi nika adnyana makelopak kalih? Wénten bebaosan para wikané, sané mligbagan indik keutaman sekar tunjung sané makelopak kalih. Kocap kelopak kakalih punika pratiwimba geni lan amrta. Api punika menék-menékang. Negeh-negehang. Ngedén-ngedénang. Manes-manesang. Kadi punika pemargin anaké ri kala malajahang awak sakadi Sang Ékalawya ring alasé. Gni punika ten lian sakadi utsaha.

Toya amrta punika tedun saking luhuring langit. Tuun nuun-nuunang. Ngetél di sirahé. Yén toyan amrta punika terus ngetel, sinah belus ubun-ubuné. Tis rasan sirahé. Yén terus buin ngetél, lantas matemu toyan damuhé lawan muncuk api-utsahané. Toya amrta punika kabaos panugran.

Panunggalan utsaha lawan panugran pateh kocap sakadi patemuan muncuk api lawan ketélan damuh, sané ngametuang andus alus. Andus alusé punika sané kabaos kasidhian olih para wikané. Punika kocap suksman sekar tunjung sané makelopak kalih. Sekar punika kocap pralambang kasiddhian. Magenah ring Adnya Cakra.

Ékalawya yukti sakti. Sakéwanten durung molihang amrta. Apin ipuné ngendih murub, durung matemu sareng damuh sané tis hening. Mawinan kasaktian ipuné ical. Panes apin ipuné ngeranayang puun awakne pedidi.

Kasaktian lian kocap lawan kasiddhian. Sakti punika meraga pradhana. Kasiddhian punika panunggalan purusha pradhana. ibm. dharma palguna

saking: BaliPost.co.id

Lumut-lumut Watulumbang (79) : Damar Tan Pakukus

Saang tuh yén tunjel dadi api pesu andus. Yén telektekang warnan andusné kadi putih-putih macampur selem-selem. Bukuné maosang warna selem punika kocap saking sisan tanah sané kari rumaket ring kayu saangé. Sané mawarna kadi putih-putih kocap saking paragan yéh sane kari neket di saangé punika. Yadiastun suba tuh kingking, sajan-sajan tuh, kari kocap saang kayuné punika madaging sisan tanah lan sisan yéh. Kénten taler ring sambuk tuh, ring danyuh tuh, ring ambengan tuh. Yén samian punika tunjel dadi api sinah pesu andus. Patuh taler warnan andusné. Sané putih-putih paragan yéh. Ané selem-selem paragan tanah.

Bukuné maosang tattwan tanah baatan tekén yéh. Yéh baatan tekén api. Punika krana yan telektekang di gumi sekalané, tanah beténan tongosipun saking yéh. Yéh beténan tongosipun saking api. Kéwala yan sampun dados api, kadi saang tuh punika, mabading genahipun maka tiga. Api sané barak paling sor. Yéh maraga andus putih-putih ring tengah. Tanah ring andus warna selem-selem sané pinih luhur.

Napi mawinan mabading? Wantah sakadi punika kocap sané mawasta “rumus alam”. Ri kala kari maurip punyan kayuné, genah tanah pinih sor, yéh ring tengah, api pinih luhur. Ri kala sampun padem punyan kayuné, napimalih sampun dados saang tuh, mabading genah tanah-yéh-apiné punika.

Genah mabading punika baosanga sungsang. Kanikayang nungkalik. Kénten kocap pamargin sang sané kari maurip lawan pamargin sang sané matilar mati. Sané kari maurip sekadi tamiu wawu rawuh, katon prarainé saking arep. Sané mati sakadi tamiu sané matulak, katon tunduné saking ungkur.

Ring satuané, baosanga wénten tamiu sané mulih nuluh jalan tanah. Wénten sané nuluh jalan yéh. Wénten kocap taler sané nuluh jalan api. Pajalan tanah nyatur-désa. Pajalan yéh nuun-nuunang. Pajalan api menék-menékang. Sakadi punika katuturang ring satua-satuané. Kénten bacaanipun ring pustaka aksarané. Kénten baosanga olih para lingsiré nguni. Kénten pangresep kramané sané sampun lumrah kauningin.

Mén kénkén? Jani awaké nu idup. Tanahé ané betén enjekin apang bisa majujuk. Embahan yéhé né parus di tengahan awaké cara tukad gedé. Makembengan cara telaga. Néltél cara peluh. Cara enceh! Apiné suun duur sirah. Yén bes panes, buka puun sirahé puruh. Yén buin pidan awaké lakar mati, mabading pajalané. Api jekjek anggon jalan. Yéh anggon “bensin” apang gedé endihan apiné. Tanahé suun anggon pabaat, apang sing srayang-sruyung ampehang angin, cara layangan pegat.

Aluh ban ngorahang. Sukeh ngresepang. Apabuin lakar nyalanin. Mula kéto. Jlemané mara lekad nyerit, ngeling, bisa ngomong. Makelo-kelo mara bisa ngresepang. Suba kelih mara ia bisa nglaksanain. Depang anaké nyacad. Anak liu ada pelih. Ilang pelih pesu nyaplir. Yadin pesu andus, sing karuan dadi api!

Apa matanai pesu andus? Yén padang puun pesu andus ulian panes matanai, uli dija andusé ento? Uli matanai apa uli padang? Patuh cara nakonang lawatan padidi. Yan semengan lawatané ngeséng kauh, uli dija lawatané ento? Uli di awak apa uli sunaran matanai. Sing kéné sing kéto, depang suba patakoné ento anggon cecimpedan. Apang ada anggon ngorta. Kéwala yan ada koné api sing pesu andus, cara damar tan pakukus, ento orta apa saja? Melah koné yén ento seliksik, alih-alihin. Apang seken tawang tongosné. Apang saja bisa nganggon. ibm. dharma palguna

saking : BaliPost.co.id

Séks Ala Bali II; Akidik Indik Anak Istri

Makéh anaké maosang, pangrasan anak istriné ageng pisan. Yéning kaistilahang ring basa Indonésiané, anak istri punika “sensitif”. Nanging sira sané uning, anak istri madué makudang-kudang kaluwihan sane ngawinang anak lanang nyumbah lan buduh paling. Napi nika?

Boya ja rupa sané jegég, nanging kaluwihan saking manah. Kaduwegan, kawicaksanan, lan prasida nyengkerin déwék saking sakancan sané ngulgulin. Punika sané utama, sané ngawinang anak istri kasengguh luwih.

Anak istri madué “kekuatan dasyat” sané kabaosang olih Ida Bagus Putra Manik Aryana ring bukunidané sané majudul Séks Ala Bali II, katerbitang olih Penerbit Bali Aga. Ida Bagus Putra Manik Aryana ngambil imba ring épos-épos kuna, sané éposnyané madaging kekuaan dasyat anak istri. Punapi anak istri punika prasida ngawinang yuda, punapi anak istri punika prasida ngawinang anak lanang punika kasemsem. I riki sampun Ida Bagus Putra Manik Aryana, nyelasang punapi polah-palih anak istri mangda suaminyané (anak lanang) prasida setata sayang lan leket ring anggannyané.

Ngambil imba ring Wadhutattwa lan Rukminitattwa, ring bukuné puniki madaging punapi Déwi Rukmini ngutsahayang anggannyané mangda setata jegég. Déwi Rukmini taler ngicénin tattwa-tattwa ring Déwi Drupadi mangda ngambil nulad pamargin idané. Tattwa-tattwané puniki raris kapupulang dados asiki ring Rukminitattwa. Makudang-kudang tattwa punika sakadi “tips” ring anak istri tiosan mangda setata nyaga kajegégan, boya ja kajegégan rupa kémanten nanging kajegégan manah.

Ring bukuné puniki taler madaging punapi carané malaksana ring arepan anak lanang mangda anak lanangé nénten gelis med. Maka sinamian wénten ring buku Séks Ala Bali II. Ida Bagus Putra Manik Aryana taler nyangkepin bukunidané antuk pangéger, pangekeb, mangda anak istri sané sampun marabian nénten inguh ri kala suaminidané luas doh utawi jagi ngrereh anak istri tiosan.

Nanging boya sakadi baosé i wawu boya ja rupa sané jegég sané utama nanging punapi anak istri prasida malaksana nganutin tata krama. Bukuné puniki ngicénin anak istri tetuek mangda setata éling lan nénten ogah ring raga. Dumogi prasida karesepang lan kalaksanayang olih anak istriné. Dumogi!

Ari Dwijayanthi
saking: BaliPost.co.id

Lumut-lumut Watulumbang (77) : Aksara Mati

Mamaca patuh tekén majalan. Yén ri kala majalan nepukin dongkang mati, sinah suba ané mati ento kecogin, langkahin, utawi lewatin. Sing ada anak makatang ngurip dongkangé ento apang buin idup, cara di satua-satuané.

Kénten kirang langkung pratiwimba pamargi ri kala memaca. Yén manggihin aksara mati di selagan kruna utawi lengkara, punapi antuk? Rarisang sampun kecogin, langkahin, utawi lewatin. Ten perlu ngurip sané mati punika. Rarisang munyiang aksara sané dados munyiang. Santukan mamaca mateges ngamunyiang aksara sané dados munyiang.

Aksara sané dados munyiang, kabaos aksara idup. Aksara sané ten dados munyiang, kebaos aksara mati. Sakancan aksara sujatiné idup, utawi dados munyiang. Aksara punika mati, yén lebihan panganggé, utawi lebihan payasan, utawi lebihan aba-abaan. Panganggé aksara nénten setata ngidupang. Panganggé taler ngamatiang.

Minab kénten taler nasib anak sané majalan joh. Méh ipun lakar mati di tengah jalan yén lebihan panganggé, lebihan payas, lebihan aba-abaan. Sakadi perahu nyilem yén lebihan muatan.

Ring Sastra Bali wénten tata cara ngamatiang aksara. Wénten taler tata-titi ngurip aksara. Ngematiang aksara kaplajahin dumunan. Ngurip aksara kaplajahin ungkuran. Lian sareng paplajahan indik kemanusan.

Yén ring kamanusan, ngurip sarira dumun, nglepas urip ungkuran. Ngurip manusa pateh tekén ngubuh awak, ngubuh panak, ngubuh keneh, ngubuhin pangrasa, citta, buddhi. Nglepas urip pateh teken nglepas atma, mati raga, mati rasa, pamutus, pamegat, pralina. Encén sukehan ngubuh awak tekén mralina awak. Wénten anak maosang pada-pada sukeh. Wénten taler sané maosang nglepas atma punika sukehan. Yén ngubuh awak sakadi ngatepang, mralina awak kocap pateh sakadi malasang. Ngatepang lan malasang, ia patuh, ia sing patuh.

Aksara lawan manusa ia paek ia patuh, kéwala ia joh, ia sing patuh. Yén aksara kocap linggih Bathara, manusa masih linggih Bathara. Yén Bathara Siwa malinggih ring Ongkara, awak manusané masih cara Ongkara pakantenané. Rambut kocap Nada. Sirah kasengguh Windu. Bahu kabaos Ardhacandra. Sabetén bahu orahanga Wiswa, utawi Okara. Aksara suci kocap wantah nyekala ring manusa suci. Yén aksara kasuciang, manusa sapatutné taler kasuciang. Kénten yén aksara lawan manusa baosang paek utawi patuh.

Wénten kocap manusa kutang aksara. Aksara ten jenek malinggih di awak manusané punika. Upaminipun, yén aksara sané malinggih di kuping matilar, bongol kocap dadiné jlemané punika. Yén aksara di mata matilar, buta koné jlemané ento. Yén aksara ané di papusuhan macuet, mati manusané.

Wénten taler kocap manusa ngutang aksara. Yén aksara sané matulis di buku-buku utawi lontar kutanga, belog koné padadin manusané ento. Yén aksara sané matulis di awakipuné kutanga, utawi ten runguanga, ten mataksu kocap dadosné jlemané punika. Napi taksu punika? Napi kasujatian punika?

Pasautné ada di patakoné. Ento suba ané madan kasujatian! Sing ada taksu yén sing ada kasujatian. Sing ada aksara suci yang sing ada kasujatian. Sing ada manusa sujati yén sing jati-jati sujati. ibm. dharma palguna

saking: BaliPost.co.id

Manata Lacur

IBW Widiasa Kenitén



Eda Madé ngrawosang lacur,

réh sakancaning dumadi,

manata lacur di pada,

yadyan panjak masih tunggil,

kalawan sang mawong rat,

puput tiwas ring kawingking.

( Pan Santosa, Geguritan Taluh Céléng : 18)

Sang manresti ka mrecepada gumanti nénten makta punapa – punapi wantah karma sané nyarengin. Nista lacur manumadi, sapunika sering kaucap mawinan metu manata lacur. Sang wikan ngandikayang mayasa lacur. Lacuré anggén sarana ngrereh utawi nagingin kasuksman kauripané. Saking lacur mautsaha mangda uning sané ngawinang lacur.

Lacur nénten manten marupa lacur arta brana, lacur santukan nénten uning ring angga. Lacuré lali ring angga patut sirnayang. Lali ring manrestiné dados manusa. Wantah sampun lali dados manusa janten pacang ngawetuang pikobet ring pakraman. Punapi malih sang nyakrawreti lali ring angga gumanti lacur. Lacur santukan nénten mresidayang mecikang pamargin krama, mecikang kauripan krama. Sang ngamel jagat yan nénten mresidayang ngluihang jagat punika taler lacur. Katahé mapikolih wantah prasidané mecikang pakraman. Arta branané wit saking patut nénten saking tanjati. I pakraman nénten pacang lali ring sang ngawengku wantah sampun jati – jati mapikolih ngyasaang angga kajudi dados manggala praja.

Paripolah sané utama margiang mangda lacuré sayan sirna. Nénten demen ngambil kadruwéan i krama. Pamarginé sané nénten nganutin tatakrama kaucap lacur.

Galahé sané utama puniki patut anggén sarana mayasa kerti nénten ngaworin antuk pamargi nénten anut. Galah cendet sané kabanda antuk yusa, pakaryan, sungkan patut becikang. Utamayang pamarginé nénten seneng ngawetuang pikobet ring angga utawi ring anak lian.

Sayan uning ring angga sayan ingan ngamarginin kauripané. Kauripané nénten karumasayang méweh manten sakéwanten karumasayang lanus yadiastun katah pigodan ngrauhin. Pigodané nénten pacang ngrubéda wantah éling ring angga gumanti lacur. Pigodané, sakadi rumasa nénten jagi séda raris mapratingkah nénten anut. Anak lian kanistaang utawi kawewehin pikobet. Paripolahé nyemerin punika pacang sayan nguredang yasakértiné sané sampun kamargiang.

Yasakérti sané utama, ngyasakertiang pamargi sané masulur. Sulur leser nglanus maparipolah patut. Sang manresti wantah lali ring kajatiané maurip, yadiastun katah madruwé brana kaucap lacur. Ngamariang angga antuk pakéling Sanghyang Sastra kaucap mapikolih maurip. Mautsaha saking alit mangda prasida nemu rahayu ring pamargi. Rahayu angga, anak lian, utawi pakraman.

Lacuré manresti boya sangkaning arta brana. Lacur mawit saking paripolahé nénten pasulur. Nginggilang angga wau ngamel jagat kaucap lacur. Lacur sayan lacur wantah mamargi nilar Sanghyang Sastra. Mayasakérti ring mrecepada mawit saking élingingé gumanti lacur. Jagi ngungsi Sunya loka taler lacur nyarengin. Lacur santukan sadawegé maurip mapratingkah nénten nganutin kamanusan.


saking: BaliPost.co.id

LUMUT-LUMUT WATULUMBANG (75) : CARA GUNUNG

Wénten anak negak masila sing maklisikan, cara gunung. Mapenganggo sarwa putih, cara sampun maraga putus. Putus ring kéné, putus ring kéto. Matané ngidem, geleng mabalih peteng. Gidatné makerut, cara sedeng ngregep. Jerijiné anggona meték dawan angkihan. Macelep moné, simpen monto, pesu moné. Yén angkihan macelep di song cunguh tengen, pesuanga di song kiwa. Buin macelep di song kiwa pesu di tengen. Terus kéto nganti ungsap inget. Nganti kasemutan batisné. Nganti kenyel. Nganti kiyap. Nganti med kurenan ajak panakné ngantosang.

Anak nguda koné ento? Ada anak ngorahan ento koné madan méditasi. Carané negak cara gunung, orahanga madan asana. Carané mangkihan cara anak mapeték-pétekan, orahanga madan pranayama.

Apa basa Baliné méditasi? Yén cara Bali méditasi masih orahanga méditasi. Sawiréh tondén tepukina kruna ané pas di munyi cara Baliné. Yén orahang semadhi, sinah suba sing cocok. Lén koné semadhiné ento tekén méditasi. Semadhi ento suba tegeh dija kadén. Suba nunggal kénkén kadén. Sing kena bén ngorahang, yén tondén taén ngrasanin.

Ada masih anak negak masila sing maklisikan, cara gunung. Iteh ia nabdab pasuk-wetu prana-bayu, masadhana wijaksara ané tenget-tenget. Di kenehné ia koné lakar ngidupang agni rahasya ané ada di cakra di tengahan pungsedné. Agniné ento lakar anggoné ngeseng sakancan mala ané ada di awakipuné. Sambil mangkihan ia majapa. Terus majapa kemak-kemik. Suaran japa mantrané cara griyengan tabuan. Nganti pesu peluh gidatné. Nganti belus sipahné.

Anak nguda koné ento? Ada anak ngorahang ento koné madan mayoga. Tegakné cara gunung, koné apang mirib lingga, palinggihan Bathara Siwa. Ngidupang api di awak padidi, koné cara ngarad Sang Hyang Brahma. Ngeseng mala padidi, koné cara ngabén di karang wusung.

Ada masih anak masila cara gunung. Nglarang kéné, nglarang kéto. Orahanga kéto, orahanga kéné. Saja kén sing saja, sing ada anak lénan nawang. Kéwala ibané padidi ané nawang. Apa méditasi, apa mayoga, apa ngrabangsawa, apa melamun, apa ngelidin gumi, ngutang gaé, ngalahin awak. Keneh tur atiné padidi ané nawang ento.

Yén ada koné anak masila cara gunung, sing koné dadi takonin. Dadi takonin, kéwala sing karuan lakar maan pasahut. Yén saget ia masahut, bisa-bisa pesahutné cara gunung meletus. Munyiné panes cara lahar. Matané nelik barak cara pesu api. Munyiné macedar cara munyin letusan gunung.

Gunung mula k`to. Di sisiné ngenah kalem, tenang, shanti, somya, dharma, welas asih. Kéwala di tengahan basangné bek misi lahar panes, misi batu, misi api, misi soroh ané kéto-kéto. Lén gunung tekén pasih. Yén pasih di sisiné cara anak inguh, di dasarné tenang, hening, rasmi. Sangkané gunung maguru ke pasih. Pasih maguru ka gunung. Patuh ané di sisi tekén ané di tengah.

Yén ada anak méditasi utawi mayoga cara gunung, lantas maletus gunungé buka kéto, ento koné madan méditasi buung. Madan mayoga buung. Buung dadi gunung. Orahanga ento madan Bukit Buung. Di guminé liu sajan ada Bukit Buung. Mirib ulian liu ada anak buung matapa. Ulian matapa, buung kéné buung kéto, matapa masih buung. Kéto koné yén matapa sing tepet di ati. [ibm. dharma palguna]

saking: BaliPost.co.id

Lumut-lumut Watulumbang (74) : Ngabén Rahasia

Sané sampun lumrah, ngabén punika ngeseng sawa dados abu mwah asep. Asep mulih ka gulem di langité ba duur. Abu anyud ka segara. Kadi punika ngabén sané sampun lumrah kalaksanayang.

Sané nénten lumrah inggih punika ngabén ring karang awak padidi. Sané kageseng inggih punika sarwa-mala, ripu, wisya, wiroga, miwah kadang warganipun. Samian kageseng ngantos dados abu. Ngantos pesu andus. Andus malané sané kageseng punika, medal saking song awak. Abu-abuné ulung ka segara di basang. Punika kocap ngabén sané ten lumrah. Nénten lumrah kauningin. Nénten taler lumrah kalaksanayang. Santukan ngabén punika boya pitrayadnya, nanging yoga.

Ring dija ngrereh api?

Kocap api punika sampun wenten ring angga soang-soang. Kéwala api punika nénten katon. Ten kapanggih. Mawinan baosanga apiné punika mawasta Agni Rahasya. Sané maosang ten lian para wikané, sané sampun muktiang kawisésan apiné punika.

Apiné punika kocap mawarna putih tur nénten wénten andusné. Sangkané kaucap damar tan pakukus taler olih para wikané, sané sampun tepet ring yoga. Sakadi damar, sunaran apiné punika kocap galang maglalaran.

Warna putih wantah cecirén apiné punika waluya geni suci. Suci inggih punika wastan geni sané mawit saking Surya. Sangkané baosanga taler, tattwan Agni Rahasya punika pateh sareng tattwan Surya. Tan pakukus punika waluya Sakti. Suci lan Sakti punika kocap pasang-yoga Betara Sadasiwa kalawan sadampatin Ida, inggih punika Déwi Gayatri.

Sadashiwa punika boya tios wantah manah siddhi. Déwi Gayatri punika boya lian, wantah bija mantra sané mewisesa. Yén tunggal manahé sané siddhi kalawan bija mantra sané mawisésa, sinah sampun geseng sané mawasta dasamala, sadripu, sadwarga, saptatimira, papa, klesa, letuha, wisya, niroga, miwah sakadang kulawargan ipun.

Punapi carané ngendihang api?

Sampunang nakénang indik punika ring titiang. Santukan titiang puniki wantah sakadi sebatah, bungut gedé ngomong wayah, kéwala sejatine sing nawang apa. Pitakén sané “serius” punika becikan takenang sareng anak wikan. Mangkin sampun akéh anak wikan, sané ngwedar plajahan rahasia.

Sampunang lali takénang taler carané ngamatiang api, ri sampuné wusan ngeseng mala. Santukan yén ten uning mademang Sang Hyang Agni Rahasiané punika, sinah apiné lakar nunjel awaké padidi. Mawinan akéh anaké sakadi puun, ulian engsap mademang apiné di awakné.

Punika kocap ngabén sané ten lumrah. Wénten anak nguningan, punika mawasta ngabén di karang suwung.Yukti-yukti suwung. Santukan genahné di sétra di tengahan basang. Ten doh saking pungsed. Punika ngabén padidi. Ngeseng mala padidi. Nganggén api padidi. Nganyut abu padidi. Muput padidi. Mamantra padidi. Ngrasayang padidi. Yén ada sesari, padidi masih nampi.

Kénten kocap. Boya ngabéné kémanten mawasta rahasia, boya agniné kémanten mawasta rahasia, pamargi padidi kadi puniki taler mawasta yoga rahasia.

Rahasia boya ten dados tuturang. Rahasia punika mateges lintang suksma, utawi kaliwat alus.
IBM Dharma Palguna

saking: BaliPost.co.id