Apa ané baatan tekén gumi? Kénten munyin cimpedan saking satua Maha  Bharatané. Yén wénten anak matakon kadi punika ring titiang, ten titiang  uning pasautné. Napi malih sané baatan tekén gumi, gumi siki puniki  kémanten titiang ten uning kudang ton baatné.
Yén wantah pesaut kadi  sané kasurat ring buku, uning titiang dagingné. Dharmawangsa nyawis  pitakéné punika, kocap mémé sané baatan tekén gumi. Panyawis idané  kapatutang olih Sang Wenang, mawinan ida lulus “cum laude”. Yén upami  mangkin wénten padharma-wacana mesuang cecimpedan, napi sané agengan  saking gumi, purun titiang nyawis. Sané agengan saking gumi inggih  punika upacara.
Iwang utawi patut penyawis titiangé, ten malih  nyandang baosang, santukan niki cecimpedan. Yadiastun asapunika, purun  titiang maritatas napi mawinan upacara uningang titiang agengan saking  gumi.
Gumi Bali puniki sujatine ageng. Sakéwanten upacara sané  kagelarang ring Bali sadina-dina agengan saking gumi Baliné. Napi  mawinan asapunika?
Yén gumi Baliné wantah madué busung upami ayuta  katih, upacarané merluang busung kalih yuta katih. Yén punyan-punyan biu  ané mentik di gumi Bali upami mesuang biu satus tali ijas adina,  upacarané merluang satak tali ijas. Yén sekancan punyan nyuh ané mentik  di gumi Bali upami mabuah limang atus tali bungkul, upacarané merluang  ayuta bungkul.
Samian sampun uning, ten sanggup punyan-punyanan sané  idup ring gumi Baliné ngamedalang kalih yuta busung, satak tali ijas  biu, lan limang atus tali nyuh adina. Nika wawu indik busung, biu lan  kelapa. Durung indik sané tiosan kadi ayam, bebek, taluh, bunga, semat,  landak, klesih, muah sané siosan, muah salanturipun, muah  sajangkepnyané.
Saking indik busung, biu, kelapa kémanten sampun  sinah daging gumi Baliné alitan saking daging upacara sané kategen olih  guminé. Yén kapineh-pineh, yakti baat sajan tetegenan gumi Baliné  mangkinan. Pakantenané gumi Baliné kadi nyenik-nyenikang,  nyupit-nyupitang, upacarané kanten ngageng-ngagengan.
Cecimpedan ring  ajeng taler pateh kadi cecimpedan: apa ané gedénan tekén awak?  Pasautné: keneh! Awak ngelah satus, kenehé siu. Boya iwang boya patut,  nanging tetegenané baat. Mekelo-kelo awaké bungkut. Terasé belah. Cara  perahu lebihan muatan, sinah lakar nyilem.
Apa ané dadi anggon  nambakin keneh? Pakéwéh idupé uli lawas nganti jani mula ulian keneh.  Mawinan leluhur-leluhur manusané ri lawas ning lawas ngardi agama, apang  ada anggon jalaran nambakin keneh. Silih sinunggil tetujon agamané,  apang guminé sing baat negen keneh i manusa ané mula momo, bangga,  belog-ajum, major-joran, ngaku-ngaku, paling kéné, paling kéto. Yén  ulian agaman i manusa guminé dadi baat, sinah suba ada ané sing beneh di  pelaksana agamané. Yén gumi ibu-pertiwiné nganti ngeling, sing buin  makelo jlemané lakar gelar-gelur, wiréh sing ada buin ané nyidang  nyanggra baat lan gedé kenehné.
Yen di sastrané ada cecimpedan: apa baatan tekén gumi. Di Bali ada cecimpedan baru, apa ané maatin gumi. ibm. dharma palguna
saking: BaliPOst.co.id
Friday, 21 January 2011
Lumut-lumut Watu Lumbang (95) : Gaé Gedé Gumi Cenik
Subscribe to:
Post Comments (Atom)

No comments:
Post a Comment