Toko Online terpercaya www.iloveblue.net

Toko Online terpercaya www.iloveblue.net
Toko Online terpercaya www.iloveblue.net

Tuesday 15 December 2009

Ngulah Pati

I Madé Astika

Semengan ento, tumbén natah pakaranganné Luh Sasih ramia. Ramia ulian ada anak luh-luh majejaitan, ada anak muani-muani pada negak nyambil ngangsud katik saté lan nyait aledan. Makejang ento tusing ada lénan tuah krama Banjar Merta Sari. Makejang pada seleg magaé sambilanga gragah-grégéh, nuturang paundukan ané nepén Pan Samba. Tuah Luh Sasih ané katingalin nu ngeling senguk-senguk negak di samping awakné Pan Samba. Luh Sasih nlektekang muanné Pan Samba putih lémlém kuangan getih. Makaukud awakné kasaputin aji kamben, tusing makrisikan wiréh ia suba kélangan angkihan. Ditu lantas Mé Dangin maekin Luh Sari.

“Luh, suud ja Luh ngeling buka kéné. Sing elek ngajak krama banjaré ané suba teka madresta mai? Mémé suba kenyel pesan nyapatin krama banjaré ané teka. Kemu malu masugi tulungin krama ané luh-luh majejaitan,” kéto Mé Dangin nundén mantunné apang suud ngeling.

“Mé, yang kal tetep nimpalin Bli Samba dini. Pedalem sing ada anak ngenemin. Depang suba mémé padidian ané ngruang krama banjaré,” Luh Sari masaut. Munyiné pegat-pegat wiréh nu ngeling segul-segul.

“Sing dadi kéto Luh. I raga dadi anak ané ngelahang gaé patutné ngruang anak ané teka matetulung. Mémé ngrasa masé kénkén ané rasayang Luh. Pidan dugas bapanné I Samba ngalain, mémé masé sedih pesan. Nanging, yén keneh-kenehang mémé, ngeling tusing ja nyidayang ngaé I Samba buin ngelah angkihan. Yén Luh nglantas ngeling buka kéné sinah I Samba tusing lega nyalanin idup di kedituan. Mémé ngidih pesan ngajak Luh, jani gaénang malu krama banjaré kopi miréh uling tunian kondén ada ané ngemaang kopi. Lek bené ngajak banjaré suba tengai kené kondén maan apa-apa.”

Ditu lantas Luh Sasih mara ningehang munyin matuané. Ia macelep ka paon. Krantang-krénténg ngumbah lumur anggon wadah nyeduh kopi. Mé Dangin nyagjagin krama banjaré ané nedeng ngangsud katik, ngenjuhang roko duang bungkus. Awa Merta Sariné ngansan karasa panes krana ainé kabendung gulem selem denges. Makada guminé remrem. Nanging, sambilanga ngorta krama banjaré tetep magaé yadiastun peluhné nyrétcét melusin baju.

“Bih pedalem pesan ningalin kulawargané Pan Dagin buka kéné. Jani I Samba suba tusing enu, nyén miribang lakar dadi unteng kulawargané. Panak tusing ada, nyama paek makejang suba camput. Miribang ulian ento Pan Samba mati.”

“Nyén paling malu nepukin bangkéné Pan Samba?”

”Dingeh-dingeh I Sasih.”

”Adi nyak pas kurenanné nepukin?”

”Nak kénkén kadén, tengainé ibi, I Sasih koné makita ngalih saang ka tegalné. Ia koné masé ngelah keneh jelék wireh I Samba suba tengai tusing teka-teka uli ngarit. Ditu suba I Samba napetang kurenanné suba magantung aji tali bun di punyan nangkane.”

“Men tawang unduké adi I Samba bisa ngantung déwekné?”

”Yén menurut raga, I Samba mati cara keto ulian ia strés wiréh kurenanné tusing buin nyidayang ngelah panak. Yén ulian utang minabang tusing, krana I Samba suba sugih. I Samba koné strés sekat panakné ané mara matuuh pitung bulan mati ulian sakit.”

“Béh di natahé ené dadua jani ada janda. Janda tua ngajak janda muda.”

“Hus, sing dadi ngomong kéto. Patutné i raga madalem I Sasih ngajak Mé Dangin wiréh sing ada buin ada ajaka mapitungan. Ngitungang ayah-ayahanné di banjar lan ngitungan kasugihanné.”

Tengai tepet ento, ri kala krama banjaré suba tragia lakar mandusang Pan Samba, makejang makesiab wiréh limanné Pan Samba krasak-krisik sada bibihné nyambat adan kurenanné. Krama banjaré jejeh tur ngetor ngiwasin Pan Samba buin nyidayang mangkihan. Makejang masuang peluh nguda, wiréh ningalin Pan Samba buin idup. Ditu lantas Luh Samba maekin Pan Samba.

“Luh...Luh Sasih, ngudiang ramia gati jumah? Adi bli pules di sekenemé? Nak ngudiang masé krama banjaré makejang mai? Nguda paningalan I Luh bengul buka keto?” Pan Samba matakon ngajak kurenanné. I Samba cara jlema bingung.

”Bli Samba, Bli nak suba mati. Tiang nepukin Bli ngantung déwék di punyan nangkané. Dina jani, krama banjaré makejang lakar ngajak Bli ka sema.”

”Nyén ngorahang bli mati, buktiné bli jani nu nyidayang mangkihan. Bli nak mara suud ngipi. Ipian bli jelék pesan Luh. Bli mara teka uli malali. Nanging bli takut pesan wiréh pajalan bliné tusing nepukin galang nang abedik. Tuah peteng dedet ané tepukin bli. Bli majalan patikaplug, magaang patigrépé. Dija kadén gumi ané entasin bli ento. Apa kadén adan gumi ané ambahin bli. Ditu lantas bli tepuka ngajak anak tua nganggo panganggo sarwa putih. Ia liu pesan matakon sada ngopak-ngopak ulian bli ngulah pati. Ulian matin bliné cara kéto, orahanga bli koné tusing maan tongos di guminé ento. Saja luh, bli tusing nepukin apa-apa, ané ada tuah peteng diet. Disubané anaké tua ento suud matakon ngajak bli, ia lantas nundung bli apang buin mulih,” kéto I Samba nuturang isin ipianné ngajak Luh Sasih.

Krama banjaré ngon ningalin Pan Samba macrita buka kéto. Ada ané anggut-anggut, ada ané kituk-kituk ningehang satuanné Pan Samba. Ditu lantas I Samba buin nugtugang macrita unduk isi ipianné. Nuturang kénkén unduké ia ngantung déwékné aji tali bun di punyan nangkané.

“Men adi lascarya cai ngulah pati buka kéto? Sing padalem ngalain mémé ngajak I Luh jumah padaduanan?” Mé Dangin matakon ngajak panakné.

“Nak kénkén kadén Mé dugas ento tiang jeg bingung, tiang ningeh munyi ané tuara-tuara nundén apang tiang ngantung déwék.”

“Nyak suba cai ngipi buka kéto. Wiréh parilaksanan cainé ento tusing patut. Yén cai ngulah pati buka kéto, sinah tusing maan tongos di keditauné. Tuah peteng ané katepukin. Di neraka boya, apa buin di suarga. Nyiriang keneh cainé obah, nyihnayang sradan cainé andap pesan.”

“Nah , tiang ngaku laksanan tiangé ento pelih, tusing katrima olih agama. Minab né upah anak ané tusing taén mabakti ring Ida. Dadiné tiang nepukin unduk buka kéné. Nanging aget masé tiang tusing mati. Nu kicén nunas angkihan.”

Ulian unduké ento, Pan Samba jani anteng mabakti, anteng maturan ka pura. Wiréh satondéné Pan Samba nepukin unduké ento, kapah pesan ia mabakti lan maturan. Ulian unduké ento Pan Samba jani dueg pesan ngamaang dharma wacana ka banjar-banjar nuturang isin ipiané makejang. Nuturang unduk ngulah pati.

Buin telung bulanné, semengan ento, natah pakaranganné Luh Sasih buin ramia. Ramia ulian ada anak luh-luh majejaitan, ada anak muani-muani pada negak nyambil ngangsud katik saté. Luh Sasih ngeling segul-segul di samping awakné Pan Samba. Krama banjaré pada seleg magaé sambilanga gragah-gragéh nuturang paundukan ané nepén Pan Samba. Ditu lantas dingeh-dingeh, Pan Samba mati, nanging boya ulian ngulah pati, nanging matiné ané ngalih ukudanné Pan Samba.

Jl. Srikandi Gg. Sawo 5 Singaraja

sumber: http://www.balipost.com/BaliPostcetak/2007/7/1/ort3.html

No comments:

Post a Comment